Pałac Dzieduszyckich w Zarzeczu wybudowany w początkach XIX w. i rozłożysty platan będący ozdobą otaczającego pałac parku – niemi świadkowie przemian zachodzących na przestrzeni wieków, stali się tłem dla przypomnienia niematerialnego dziedzictwa kultury ludowej – śpiewu.

Okazuje się, iż przemiany kulturowe i rozwój cywilizacji zmieniają i zacierają w pamięci dawne pieśni ludowe, niegdyś popularne, dziś mało znane. Zmienia się polska wieś, a wraz z nią jej folklor. Co ciekawe, zmiany te zachodzą nie tylko w odniesieniu do repertuaru świeckiego, ale także kościelnego. Dawne pieśni zastępują ich współczesne warianty. Jest to proces naturalny, gdyż tak jak kiedyś folklor związany był z życiem mieszkańców wsi i ówczesnych realiów, tak dziś również stanowi część składową współczesnej wsi. Mimo to nie zapominamy o naszych korzeniach – dziedzictwie wieków minionych, gdyż w pamięci starszych pokoleń zachowane są dawne teksty i melodie, które usłyszeć można choćby podczas przeglądów grup śpiewaczych.

Aby umożliwić prezentację cennych, ciekawych  i unikalnych pieśni zwyczajowych i obrzędowych Centrum Kulturalne w Przemyślu wspólnie z Centrum Kultury w Zarzeczu zorganizowało po raz czternasty „FESTYN POD PLATANEM” Regionalny Przegląd Grup Śpiewaczych. Nazwa przeglądu wywodzi się od miejsca w którym przez szereg lat prezentowały się zespoły śpiewacze – „pod platanem”.

Tematyka przeglądu jest zmienna, tegoroczna edycja odbyła się pod hasłem „ballad i pieśni odpustowych”. Zespoły zaprezentowały różnorodny repertuar sięgając do tekstów i melodii wywodzących się z ich miejscowości przekazanych przez starszych mieszkańców, bądź z dawnych śpiewników. Dzięki czemu usłyszeliśmy piękne ballady opowiadające dawne wydarzenia, pieśni do świętych, dotyczące kultu Matki Boskiej, pieśni wykonywane podczas pielgrzymek. Zespoły prezentowały się w dwóch kategoriach: dorośli  oraz dzieci i młodzież, w ten sposób jak kiedyś przekazywano pieśni młodszemu pokoleniu, tak i teraz mają oni okazję zaznajomić się z kulturą ludową swoich przodków.

Festynowi towarzyszył kiermasz rękodzieła ludowego twórców z terenu Pogranicza Nadsańskiego, podczas którego podziwiać można było: rzeźbę, płaskorzeźbę, kwiaty z bibuły, malarstwo, serwety szydełkowe, oraz haft krzyżykowy.
Piękne miejsce, muzyka, śpiew dopełnieniem których był taniec, gdyż gościnnie wystąpił Zespół Pieśni i Tańca „Rzeszowiacy” z Mielca, stworzyły niepowtarzalną atmosferę z folklorem w roli głównej.

Data 10 czerwca 2012 r., kiedy to odbył się „Festyn pod platanem” jest już przeszłością, ale organizatorzy zapowiedzieli kolejną edycję przeglądu tematyką której będą pieśni weselne ze szczególnym uwzględnieniem oczepinowych i pieśni majówkowe, wykonywane przy kapliczkach.

Patronat nad przeglądem sprawował Starosta Przeworski – Zbigniew Kiszka.
Patronat medialny sprawowała: „Gazeta Jarosławska” Tygodnik „Życie Podkarpackie”, Gazeta Codzienna „Nowiny” oraz portal internetowy Nowiny24.pl. Tegoroczny przegląd sfinansowany został częściowo ze środków z „Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013” .

 
Agata Hemon

Zobacz fotorelację z "Festynu pod Platanem"

Protokół z posiedzenia komisji oceniającej uczestników „Festynu pod Platanem” XIV Regionalnego Przeglądu Grup Śpiewaczych - ballady i pieśni odpustowe w Zarzeczu, z dnia 10 czerwca 2012 r.

Jury w składzie:

Jolanta Danak-Gajda - etnomuzykolog
Agata Mazur – etnomuzykolog
dr Krzysztof Ruszel – etnograf

po wysłuchaniu 19 prezentacji, postanowiło przyznać następujące nagrody i wyróżnienia:

W kategorii dorosłych

Dwie równorzędne I nagrody dla Zespołu Śpiewaczego z Wiązownicy,
Zespołu Śpiewaczego „Pawłosiowianie” z Pawłosiowa.

Dwie równorzędne II nagrody dla:
- Zespołu „Aktywni w Sieniawie” z Sieniawy ,
- Grupy Śpiewaczej z Wyszatyc.

Dwie równorzędne III nagrody dla:
- Zespołu Śpiewaczego z Kisielowa,
- Zespołu Śpiewaczego z Rożniatowa.

Wszystkie nagrodzone w tej kategorii zespoły otrzymują także puchary ufundowane przez Centrum Kultury w Zarzeczu.

Jury przyznało ponadto trzy wyróżnienia dla:
- Zespołu Śpiewaczego „Cantus” z Gorliczyny,
- Zespołu Śpiewaczego „Krzeczowiczanki” z Krzeczowic,
- Zespołu Śpiewaczego „Piganeczki” z Pigan.



W kategorii dziecięco–młodzieżowej

Jury postanowiło przyznać dwie równorzędne I nagrody dla:
- Zespołu Śpiewaczego przy Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II w Zarzeczu,
- Zespołu Śpiewaczego „Stokrotki” z Cewkowa.

II nagrodę dla Młodzieżowego Zespołu Śpiewaczego z Łapajówki.
 

Jury z zadowoleniem stwierdza, że w większości zespoły przygotowały repertuar zgodnie z Regulaminem /z wyjątkiem zaprezentowanych kilku powszechnie znanych pieśni kościelnych/. Poziom prezentacji był wyrównany.
Na szczególną uwagę zasługuje wydobycie i reprezentowanie publiczności nieznanych dotąd pieśni o Matce Boskiej Siewnej oraz Sybilli.
Jury cieszy się z przygotowania przez zespoły informacji dotyczących funkcji prezentowanych pieśni.
Dziękujemy organizatorom za sprawne przeprowadzenie Przeglądu.

Proponujemy, aby kolejna edycja przeglądu poświęcona była pieśniom weselnych ze szczególnym uwzględnieniem oczepinowych oraz pieśniom majówkowym, wykonywanym przy kapliczkach.
Wszystkim wykonawcom serdecznie gratulujemy.